Nhớ Brazil
14/6/2014 NHỚ BRAZIL
Trần-Đăng Hồng
Trần-Đăng Hồng
World Cup đang diễn ra (6-7/2014) ở Brazil tai nhiều thành phố lớn, trong đó có Manaus và Rio de Janeiro. Xem TV các trận bóng, tôi chợt nhớ đến Manaus và Rio de Janeiro, nơi tôi đã đi qua. Tôi đến dạy ở Đại Học Manaus và INPA (Viện Nghiên Cứu Rừng Amazon) năm 2002, tôi ở Manaus trong 2 tuần, và Rio de Janeiro chỉ trong 2 ngày.
Manaus vốn là nơi xuất cảng cao su thiên nhiên của Brazil ra khắp thế giới ở thế kỷ 19 và 20. Người dân Manaus vào rừng khai thác cao su mọc tự nhiên trong rừng ngập nước, chứ không phải rừng cao su được trồng. Về sau người Pháp lấy hột giống cao su đem về trồng ở Đông Dương, chánh là Việt Nam và Kampuchia. Còn người Anh mang về trồng ở Mã Lai, Ceylan, Ấn độ, còn Hòa Lan đem trồng ở Indonesia. Vì vậy, Manaus mất vị trí xuất cảng cao su từ đó (sau 1920).
Manaus vốn là nơi xuất cảng cao su thiên nhiên của Brazil ra khắp thế giới ở thế kỷ 19 và 20. Người dân Manaus vào rừng khai thác cao su mọc tự nhiên trong rừng ngập nước, chứ không phải rừng cao su được trồng. Về sau người Pháp lấy hột giống cao su đem về trồng ở Đông Dương, chánh là Việt Nam và Kampuchia. Còn người Anh mang về trồng ở Mã Lai, Ceylan, Ấn độ, còn Hòa Lan đem trồng ở Indonesia. Vì vậy, Manaus mất vị trí xuất cảng cao su từ đó (sau 1920).
Trong chuyến huấn luyện ở Đại học Manaus và INPA (Viện Nghiên Cứu Rừng Amazon), tôi được 2 cơ quan này tài trợ tài chánh rất hậu hỉ, trả bằng đô la Mỹ, nên sau chuyến đi tôi còn lời rất nhiều đô la. Tuy nhiên cuộc hành trình khá vất vả. Từ London, lấy máy bay qua Lisbon, Portugal, rồi từ Lisbon lấy máy bay qua thủ đô Brasilia, nghỉ ở đây vài giờ, lấy máy bay nội địa đến Manaus, mất 4 giờ mới tới. Ở Phi trường Manaus có sinh viên của tôi là Manuel Silva Lima đón rồi đưa về khách sạn ở Manaus. Khó khăn đầu tiên gặp phải là thức ăn, chỉ một ít cơm, đa số là các loại hạt đậu, cùng với thịt, nhất là cá. Sau đó thì quen dần. Hàng ngày có xe đến đón đưa đến Đại học Manaus, ở đó có khoảng 30 sinh viên của Đại học và của INPA đến học. Tôi dạy và huấn luyện ở đây 2 tuần về phương pháp bảo tồn rừng Amazon. Trong 2 ngày cuối tuần, Manuel và INPA tổ chức cho tôi du ngoạn trong rừng Amazon, và trên du thuyền trên sông Amazon, rộng bao la, nhìn không thấy bến bờ bên kia. Du thuyền đi qua nhiều làng mạc hẻo lánh, nghèo nàn, qua rừng cao su, nhìn cảnh các em bé đá banh trong không khí oi bức của trưa hè vùng nhiệt đới. Nhìn các em 8-10 tuổi chơi banh, tôi không ngạc nhiên thấy đội Brazil thắng World Cup 6 lần. Khí hậu ở đây rất lạ, đang nắng chang chang, thì mưa ập đến trong mươi phút, rồi nắng trở lại. Tôi có chụp một số hình ảnh làm kỷ niệm.
Trong ngày cuối cùng tại Manaus, nhà trường và INPA tổ chức một tiệc từ giả, cám ơn tôi, tặng quà lưu niệm (hình tượng 1 con cá khổng lồ tiêu biểu của sông Amazon, và 1 trái cây khô tiêu biểu rừng Amazon) và một Chứng chỉ chứng nhận tôi đã đến huấn luyện ở đây.
Trong ngày cuối cùng tại Manaus, nhà trường và INPA tổ chức một tiệc từ giả, cám ơn tôi, tặng quà lưu niệm (hình tượng 1 con cá khổng lồ tiêu biểu của sông Amazon, và 1 trái cây khô tiêu biểu rừng Amazon) và một Chứng chỉ chứng nhận tôi đã đến huấn luyện ở đây.
Trên đường về, tôi ghé Rio de Janeiro một ngày 2 đêm. Rio de Janeiro có một thời là thủ đô của Brazil, nổi danh với bức tượng trên đỉnh núi
Bờ biển Rio de Janeiro hình cong cong, tương tự như bải biển Nha Trang. Tôi đi dạo một vòng, từ đầu này đến đầu kia, mất cả tiếng đồng hồ. Trên bờ, không có cây thùy dương như bờ biền Nha Trang (ngày xưa), mà toàn là cây bàng, làm cây che nắng. Dưới mỗi gốc cây bàng là một kyost bán đồ lưu niệm du lịch, vì đây là thành phố du lịch số 1 của Brazil. Các cô gái Brazil tắm biển, nước da ngăm đen, ăn mặc rất táo bạo, chỉ toàn bikini.
Nay tìm lại được vài hình ghi lại lớp học, dạo chơi cùng sinh viên và giảng viên tại INPA. Ở hình thứ 2, bên tay trái của tôi là Prof. Manuel Lima hiện là President của Hiệp Hội Bảo Tồn Cây Rừng Amazon, bên tay mặt là Dr Isold Farraz và Dr Angela.
Hiện nay (2014) tôi làm cố vấn cho Prof. Manuel Lima về hạt giống cây rừng Amazon. Tôi vừa viết xong một bài khoa học về hạt cây rừng Amazon, và hứa viết một bài khác sẽ giao trước December 2014. Hình cuối cùng là Prof Richard Ellis (Dean), Prof. Manuel Lima (đứng giữa) và tôi, chụp ngày 16 May 2014 khi ông ta đến thăm chúng tôi ở Đại Học Reading.
Hình 1. Lớp học tôi dạy tại INPA Manaus năm 2002
Hình 2. Chụp chung với các nhà khoa học thực vật cây rừng ở INPA
Hình 3. Dr Hồng, Dr Isold Farraz, Dr Angela và Dr ? (quên tên)
Chụp ảnh với Prof. Manuel Lima và Prof. Richard Ellis
Reading, July 2014
Cước chú. Prof. Manuel Lima hiện nay là người được chính phủ liên bang của Brazil trao toàn quyền bảo tồn rừng nhiệt đới Amazon thuộc địa phận Brazil, rộng 4,1 triệu cây số vuông, chiếm 60% diện tích rừng Amazon thuộc Nam Mỹ và Trung Mỹ.