Nghề thuốc của Cha
5/4/2024NGHỀ THUỐC CỦA CHA
Kinh dâng HƯƠNG HỒN CHA
Trần Đăng Lộc
Theo lời Cha kể, hồi nhỏ Cha và Chú Mười được Ông NỘI truyền nghề thuốc bắc và học chữ nho. Học chữ nho thì Cha và Chú đều học giỏi, đọc thông thạo sách thuốc bản gốc chữ nho, viêt toa, kê đơn bằng chữ nho. Cha còn dịch toàn bộ sách thuốc ra quốc ngữ để truyền lại cho tôi. vì tôi thích học thuốc. Cha còn lựa chọn100 bài thuốc hay để cho chú Hồng đem sang Anh. Còn học thuốc thì Cha học giỏi hơn Chú. Không những Cha am tường hoc thuyết Âm Dương Ngũ Hành, địa lý, phong thủy, hổ trợ việc xem mạch và chữa bịnh, Cha còn có óc sáng tạo, tư duy đỏi mới nên thành công, càng già càng nổi tiếng. Tánh cha cương nghị, bộc trực. thẳn thắng, thích nghiên cứu, sưu tầm, cải cách, nên thường bàn luận với tôi để rút kinh nghiệm.
Tôi được cha hướng dẫn cách xem mạch, phân tích từng bài thuốc, lý thuyết đông y. Ngoài ra, tôi còn nghiên cúu thêm bộ sách Hải Thượng Lãn Ông, Nhất là bộ sách Đại Học Y Dược Hà nội nên bàn luận lý thuyết với Cha khiến ông rất tâm đắc.
Các thầy đông y cứ dựa cổ phương mà làm thì khó mà giỏi bịnh. Vì bài thuốc có hàng ngàn năm nay để trị bịnh cho người xưa. Con người bây giờ hoàn toàn khác về tâm sinh lý, về khí hậu, môi trường. Theo Cha, bí quyết ở chổ sau khi định bịnh là dựa bài cổ phương nào và BIẾT GIA GIẢM.
Cha làm thuốc rất mạnh tay. Chẳng hạn trong bài thuốc chữa bịnh đau đầu đông, có vị xuyên khung tính độc chỉ dùng đến 3 chỉ (12 g) nhưng cha dùng đến 8 chỉ mới hết bịnh. Hay như bịnh phát lảnh xuất mồ hôi của cô Son lúc cô ăn chay, Cha và tôi bàn nên làm bài BÁT VỊ mà vị phụ tử phải dùng đến 5 chỉ, nhục quế 2 chỉ mới hết lạnh, (Phụ tử tánh nóng, độc, chỉ dùng lượng nhỏ). Cha còn có khiếu đoán bịnh sẽ chết. Bắt mạch biết bịnh chết, cha đề luôn ngày chết cho gia đình chuẩn bị và không uống thuốc nữa (dựa vào thuyết tương sinh tương khắc).
Cả vùng Diên khánh Cam lâm Ninh hòa đều uông thuốc của cha. Trong đời, cha trị được nhiều bịnh, từ cãm mạo thương hàn đến nội thương, trúng gió. Má thương hay bị trúng gió, chêt giã . Để câp cứu, cha đôt trái chùm kết khô, tán bột thổi vào mũi, quấn giấy quyến bằng cọng nhang thọc vào mũi rồi chọc cho đến khi nhảy mũi được là biết còn sống, Sau đó cho uống nước gừng rồi mới bốc thuốc. Cha nuôi chúng tôi ăn học chỉ nhờ bàn tay làm thuốc của cha.
CÁC BÀI THUỐC HAY CẦN TRUYỀN LẠI
Nếu anh em con cháu muốn có BÀI THUỐC GIA TRUYỀN được Cha đúc kết cả đời, tôi sẳn sàng chép lại để lưu giữ, chửa bịnh cho người thân, lưu trong trang HBGDTD.
1. Bài HƯỢT TỬ chuyên trị cảm cúm, thương phong, thương hàn, Người bịnh đi đứng không được, nóng lạnh dữ dội, đau lưng, mõi mình, đau nhức toàn thân, nhức đầu chóng mặt hung ,
Tế tân: 1 chỉ
Khương hoạt: 1 chỉ
Tô diệp: 2 chì
Cam thảo: 1 chỉ
Bạch phục linh: 2 chỉ
Sanh đản sâm: 3 chỉ
Hoàng cầm: 1 chỉ
Sài hồ: 1 chỉ
Thảo quả: 1 chỉ
Xuyên khung: 3 chỉ
Kinh tử: 2 chỉ
Đương quy: 2 chỉ
Cước chú: 1 chỉ = 4 g
Phân tích bài thuốc; 12 vị thuốc được chia lam 4 nhóm:
Nhóm 1: Sâm linh thảo quy là bài TỨ QUÂN giảm bạch truật gia đương quy, bổ khí, mạnh hơi thở, giúp binh nhân khỏe, có sức đề khán tốt,
Nhóm 2: Tế tân, khương hoạt, xuyên khung, kinh tử, trị đau nhức mình mẩy, nhức đầu chóng mặt.
Nhóm 3: Sài hồ, hoàng cầm, thảo quả, trị nóng lạnh hung.
Nhóm 4: Tô diệp: trị cãm ,
Còn cam thảo để điều hòa cac vị thuốc trên. .
CÁCH GIA GIẢM:
Cho uống 1 thang xem bịnh diễn biến thế nào, mới gia giãm.
*Có khát nước : +Thiên hoa phấn 2 chỉ, thanh hao 1 chỉ.
*Như đau đầu hung, sổ mũi gia tân di 1 chỉ,
*Có ho gia thiên môn 2 chỉ, kiết cánh 2 chỉ.
*Có tức ngực, lưng, gia bạch giới tử 1 chỉ,
*Như nóng mê man , xói xàm, gia bạch di 1 chỉ, táo nhục 2 chỉ , Xương bồ 2, viễn chí 2 chỉ.
*Có đau bụng hay không mà có ĩa chảy gia cố chỉ 2 , chánh hoài sơn 2 .
*Nóng hung ngoài da , gia càng cát căn 2,
*Nóng trong ruột gia cốt bì, đơn bì đều 2 chỉ,
*Có ụa mửa gia quát hương 1, đinh hương 1 chỉ,
*Chóng mặt hung gia thiên ma 2 chỉ.
*Nóng lạnh làm cử như rét, gia bạch di 1, thường sơn 2 chỉ
*Khi bớt bịnh rồi .
-Nếu ăn không ngon , không tiêu, phải GIẢM (bỏ sài hồ , thảo quả, xuyên khung , hoàng cầm) tế tân. , khương quợt giãm còn một nửa, và GIA (thêm): thần khúc 2, sa nhơn 2, bạch truật 2, sanh đãn sâm 3, hà thủ ô 2 chỉ. Sau đó bồi dưởng bằng bổ khí huyết.